Skip to main content

Αδαμάντιος Κοραής

x

Βίος Ἀδαμαντίου Κοραῆ Συγγραφεὶς παρὰ τοῦ ἰδίου, έργο που τυπώθηκε το 1833 στο
Παρίσι στην Τυπογραφία Κ. Εβεράρτου. Στην έκδοση περιλαμβάνεται λιθογραφία της
προτομής του και το πανομοιότυπο της επιταφίου επιγραφής: δύο πίνακες εκτός κειμένου.

Συλλογή Σπανίων και Πολυτίμων, ΒΕΙ*-616

x

Σάλπισμα Πολεμιστήριον, ψευδώνυμο έργο του Αδαμάντιου Κοραή που τυπώθηκε το
1801 με αναγραφόμενο τόπο έκδοσης την Αλεξάνδρεια, στην πραγματικότητα όμως στο
Παρίσι: σελίδα τίτλου και προμετωπίδα με χαλκογραφημένη παράσταση της υπόδουλης
Ελλάδας.

Συλλογή Σπανίων και Πολυτίμων, ΝΦ-1009-X

x

Σάλπισμα Πολεμιστήριον. Appel aux Grecs, γαλλική μετάφραση του Σαλπίσματος
Πολεμιστηρίου του Αδαμάντιου Κοραή και της Proclamation του Δημήτριου Υψηλάντη που
τυπώθηκε τον Ιούλιο του 1821 στο Παρίσι: σελίδα τίτλου και προμετωπίδα με αντίγραφο
της παράστασης της υπόδουλης Ελλάδας από την έκδοση του 1801.

Συλλογή Σπανίων και Πολυτίμων, ΝΦ-1010-E

x

Dei delitti e delle pene, έργο του Τσέζαρε Μπεκαρία που πρωτοεκδόθηκε στο Λιβόρνο το
1764, εδώ η έκδοση της Βενετίας του 1781: σελίδα τίτλου και προμετωπίδα με παράσταση
της Δικαιοσύνης.

Συλλογή Σπανίων και Πολυτίμων, ΝΟΜ-153

x

Περὶ Ἁμαρτημάτων, καὶ Ποινῶν, πολιτικῶς θεωρουμένων, μετάφραση του έργου του
Τσέζαρε Μπεκαρία από τον Αδαμάντιο Κοραή, που τυπώθηκε το 1802 στο Παρίσι από το
τυπογραφείο Baudelot et Eberhart: σελίδα τίτλου.

Συλλογή Σπανίων και Πολυτίμων, ΝΟΜ-161

x

Περὶ Ἀδικημάτων καὶ Ποινῶν, επεξεργασμένη μορφή της έκδοσης του 1802 από τον
Αδαμάντιο Κοραή, η οποία τυπώθηκε το 1823 στο Παρίσι στην Τυπογραφία Πατρός και
Υιών Φιρμίνου Διδότου: σελίδα τίτλου.

Συλλογή Σπανίων και Πολυτίμων, ΝΟΜ-162

x

Έγγραφο της «Γραμματείας ἐπί τῶν Ἐκκλησιαστικῶν καί τῆς Δημοσίου Ἐκπαιδεύσεως»
του Βασιλείου της Ελλάδος προς τον Έφορο της Δημοσίου Βιβλιοθήκης για την αποστολή
βιβλίων σε σχολεία της χώρας, χρονολογημένο στις 21 Αυγούστου 1837 και
υπογεγραμμένο από τον Αναστάσιο Πολυζωίδη.
Κατάλογοι βιβλίων που παραλήφθηκαν από τις βιβλιοθήκες των ελληνικών σχολείων της
Ύδρας, της Χαλκίδας και του Αιγίου. Η κοραϊκή μετάφραση του έργου του Μπεκαρία
περιλαμβάνεται μεταξύ αυτών.

Ιστορικό Υπηρεσιακό Αρχείο Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος,
Αποθήκη των Πολλαπλών, Αλληλογραφία (1834-1841)

x

Mémoire sur l’ état actuel de la civilisation dans la Grèce, έργο του Αδαμάντιου Κοραή που
πρωτοεκδόθηκε το 1803 στο Παρίσι, εδώ η επανέκδοση του 1818: σελίδα τίτλου.

Συλλογή Σπανίων και Πολυτίμων, ΙΣΤ-2584-X

x

Ὑπόμνημα Περὶ τῆς Παρούσης Καταστάσεως τοῡ Πολιτισμοῡ ἐν Ἑλλάδι, μετάφραση του
έργου του Αδαμάντιου Κοραή, Mémoire sur l’état actuel de la civilisation dans la Grèce από
τον Αναστάσιο Κωνσταντινίδη που τυπώθηκε το 1853 στο αθηναϊκό τυπογραφείο
Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως: σελίδα τίτλου.

Συλλογή Σπανίων και Πολυτίμων, ΙΣΤ*-2585

x

Το Τετράδιον Β’ (1820) του περιοδικού Μέλισσα ἢ Ἐφημερὶς Ἑλληνική, όπου
αναδημοσιεύονται από τον Κωνσταντίνο Νικολόπουλο ο επίλογος του Mémoire sur l’état actuel de la civilisation dans la Grèce [Ὑπόμνημα Περὶ τῆς Παρούσης Καταστάσεως τοῦ
Πολιτισμοῦ ἐν Ἑλλάδι] του Αδαμάντιου Κοραή και ο κανονισμός της Société des
Observateurs de l’Homme [Εταιρείας των Ανθρωποτηρητών]. Στο δημοσίευμα εκθειάζεται ο
Κοραής ως «μέγας φίλος τῆς δυστυχοῦς Ἑλλάδος» και στηλιτεύονται οι αντίπαλοί του:
σελίδα τίτλου και σελίδα 179.

Συλλογή Σπανίων και Πολυτίμων, Π 1518

x

Ανυπόγραφο άρθρο με τίτλο «Πόθεν αἱ τωριναὶ ἔριδες τῶν λογίων; ἢ κατὰ τῆς συκοφαντίας τοῦ Ν. Δούκα καὶ Σ. Κομμητᾶ, ὅτι ὁ Κοραῆς διώκει τὴν Ἑλληνικὴν παιδ<ε>ίαν καὶ γλῶσσαν», δημοσιευμένο στο 7ο τεύχος του περιοδικού Ἑρμῆς ὁ Λόγιος (1 η Απριλίου 1821), το οποίο υπερασπίζεται τις κοραϊκές απόψεις στηλιτεύοντας τις έριδες των λογίων:
σελίδες 238-239.

Συλλογή Σπανίων και Πολυτίμων, Π 1157

x

Το διαβατήριο του Πέτρου Ηπίτη, απεσταλμένου του Δημήτριου Υψηλάντη, το οποίο
χρησιμοποίησε κατά την περιοδεία του σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις (όπως Λονδίνο,
Παρίσι και Άμστερνταμ), με σκοπό να εξασφαλίσει την υλική και ηθική συμπαράσταση στον
Αγώνα από πολιτικούς και πνευματικούς παράγοντες του εξωτερικού. Διακρίνονται
σφραγίδες και σημειώματα από τις πόλεις που επισκέφτηκε τους πρώτους μήνες της
Επανάστασης.

Αρχείο Ηπίτη, Η I ΙΑ 5

x

Επιστολή του Δημήτριου Υψηλάντη χρονολογημένη την 1η Απριλίου 1821: «Φίλοι
ὁμογενεῖς οἱ εἰς τὴν φωτισμένην Εὐρώπην διατρίβοντες […] ἀναλάβετε τὰς πανοπλίας σας
καὶ τρέξατε ὅπου ὁ Ἰατρὸς Ἠπίτης θέλει σᾶς ὁδηγήσειν. Ὅσοι ἀπὸ σᾶς δὲν ἐμποροῦν μὲ
τοὺς βραχίονάς των νὰ ἐκδικηθοῦν καὶ νὰ βοηθήσουν τὴν Πατρίδα, συνεισφέρατε εἰς τοῦτο
μ’ ἅρματα, μὲ χρήματα ἢ μ’ ὅ,τι ἄλλο δύνασθε […]». Στην επιστολή διακρίνεται σφραγίδα
από κόκκινο βουλοκέρι με το οικόσημο της οικογένειας Υψηλάντη.

Αρχείο Ηπίτη, Η143

x

Επιστολή του Δημήτριου Υψηλάντη προς τον Αδαμάντιο Κοραή χρονολογημένη την 1η
Απριλίου 1821, με την οποία του ζητά να υποστηρίξει τα δίκαια των Ελλήνων στην Ευρώπη
αναγνωρίζοντας τη συμβολή του στην προετοιμασία του Αγώνα: «Χαῖρε Πρεσβύτα Σοφὲ καὶ
κοινὲ Πάτερ τῶν Ἑλλήνων […] Οἱ Γραικοί Σου ἀντιπαρατάττονται τώρα κατὰ πρόσωπον εἰς
τοὺς Ὀθωμανούς. […] παρά Σοῦ ἐμπνευσθέντες, ὡρμήσαμεν κατ’ ἐκείνων πανταχόθεν τῆς
Ἑλλάδος καὶ τῆς ἀλλοδαπῆς γῆς».

Αρχείο Ηπίτη, Η146

Αδαμάντιος Κοραής

ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ

Ο Αδαμάντιος Κοραής, με το ψευδώνυμο Ἀτρόμητος ὁ ἐκ Μαραθῶνος, δημοσιεύει το 1801 στο Παρίσι –και όχι στην Αλεξάνδρεια, όπως αναγράφεται στη σελίδα τίτλου– το Σάλπισμα Πολεμιστήριον, συνδέοντας το αίτημα για την απελευθέρωση των Ελλήνων από την οθωμανική κυριαρχία με  την εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο. Στην προμετωπίδα της έκδοσης υπάρχει μία χαλκογραφία με παράσταση της υπόδουλης Ελλάδας ως ρακένδυτης γυναικείας μορφής με υψωμένα χέρια σε στάση ικεσίας, ενώ δίπλα της παραμονεύει ο Οθωμανός δυνάστης. Τον Ιούλιο του 1821 κι ενώ η Επανάσταση μαίνεται ήδη στην Ελλάδα, κυκλοφορεί στο Παρίσι γαλλική μετάφραση με τίτλο Σάλπισμα Πολεμιστήριον. Appel aux Grecs. Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου δημοσιεύεται από τον Κοραή επανέκδοση του έργου του 1801.

Το 1802 ο  Κοραής μεταφράζει την πραγματεία του Τσέζαρε Μπεκαρία, Dei delitti e delle pene με τίτλο Περὶ Ἁμαρτημάτων, καὶ Ποινῶν, πολιτικῶς θεωρουμένων αφιερώνοντας την έκδοση «Τῇ νεοσυντάκτῳ τῶν Ἑπτὰ Νήσων Ἑλληνικῇ Πολιτείᾳ». Το 1823 δημοσιεύει μια επεξεργασμένη μορφή της έκδοσης του 1802, με νέο τίτλο Περὶ Ἀδικημάτων καὶ Ποινῶν και αφιέρωση «Τοῖς μέλλουσι Δικασταῖς τῶν Ἑλλήνων». Η κοραϊκή μετάφραση του έργου του Μπεκαρία περιλαμβάνεται και στις σειρές των εντύπων που φυλάσσονταν στην «Αποθήκη των Βιβλίων», η οποία λειτούργησε από το 1829 εντός του Ορφανοτροφείου της Αίγινας και εφοδίασε τις βιβλιοθήκες που συστάθηκαν με διάταγμα του 1835 «εἰς ἕκαστον τῶν δημοσίων σχολείων τοῦ κράτους».

Στις 6 Ιανουαρίου 1803 ο Κοραής διαβάζει από το βήμα της Société des Observateurs de l’Homme [Εταιρείας των Ανθρωποτηρητών] την ομιλία του στα γαλλικά με τίτλο Mémoire sur l’état actuel de la civilisation dans la Grèce  και θέμα την κατάσταση της ελληνικής παιδείας. Το κείμενο της ομιλίας τυπώνεται τον ίδιο χρόνο και ανατυπώνεται από τον Κοραή το 1818, διατηρώντας όμως την αρχική χρονολογία έκδοσης. Η ελληνική απόδοση εκδίδεται το 1853 στην Αθήνα από τον Αναστάσιο Κωνσταντινίδη, με τον τίτλο Ὑπόμνημα Περὶ τῆς Παρούσης Καταστάσεως τοῦ Πολιτισμοῦ ἐν Ἑλλάδι.

Οι κοραϊκές απόψεις απασχόλησαν την αρθρογραφία των προεπαναστατικών περιοδικών.  Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το άρθρο του Κωνσταντίνου Νικολόπουλου στη Μέλισσα του 1820, όπου αναδημοσιεύεται ο επίλογος του Mémoire του Κοραή , καθώς και το ανυπόγραφο άρθρο του περιοδικού Ἑρμῆς ὁ Λόγιος του 1821, το οποίο υπερασπίζεται τον Κοραή και τις θέσεις του για την ελληνική παιδεία και γλώσσα.

Στα χρόνια του Αγώνα, ο Φιλικός Πέτρος Ηπίτης, προσωπικός γιατρός του Αλέξανδρου Υψηλάντη, ταξιδεύει σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης, όπως αποτυπώνεται στο διαβατήριό του , με σκοπό να έρθει σε επαφή με πολιτικούς και πνευματικούς παράγοντες του εξωτερικού και να εξασφαλίσει την υποστήριξή τους. Μαζί του φέρει μια προκήρυξη προς τους ομογενείς στην Ευρώπη καθώς και μια επιστολή του Δημήτριου Υψηλάντη προς τον Αδαμάντιο Κοραή, χρονολογημένη τον Απρίλιο του 1821, όπου αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Χαῖρε Πρεσβύτα Σοφὲ καὶ κοινὲ Πάτερ τῶν Ἑλλήνων […] κήρυττε μὲ τὴν στεντόρειόν Σου φωνὴν εἰς τὰ σοφὰ ἔθνη τῆς γῆς, πόσον μεγάλα εἶναι τὰ δικαιώματά μας».

Εκθέματα